De dag na de verkiezingen begint het grote puzzelen. Verus doet mee. Lees hier wat mogelijke coalities zouden kunnen betekenen voor het onderwijs.

VVD — CDA — D66 — CU (76 zetels)

Passend onderwijs moet makkelijker worden: eenvoudiger toegankelijke budgetten (D66, CDA en CU) voor beter maatwerk.

D66 en CU denken verschillend over samenwerking in krimpregio’s. Wat de eerste betreft, maken krimpregio’s in samenwerking met scholen een plan om het onderwijsaanbod op peil te houden, de CU wil dat scholen de vrijheid behouden om eigen keuzes te maken met aandacht voor een goed en divers scholenaanbod. 

De drie kleinere partijen in deze coalitie hebben nadrukkelijk aandacht voor de vormende rol van onderwijs. Niet alleen cognitieve ontwikkeling, maar juist ook brede vorming is een zaak van de school. En de drie vergeten de jongeren met ‘gouden handjes’ niet.

VVD en D66 namen het initiatief voor het leenstelsel. CDA en CU willen dit terugdraaien.

Kansenongelijkheid in het onderwijs willen alle vier de partijen aanpakken. D66 en CDA zien een oplossing in meerjarige brugklassen. VVD wil het hoogste schooladvies leidend maken.

De VVD blijkt bij nader inzien niet zo kapot van de WWZ. Althans, de partij wil dat het weer mogelijk wordt om meerdere tijdelijke contracten aan te bieden. CDA wil een aanpassing van de WWZ voor het onderwijs. CU en D66 laten zich in hun verkiezingsprogramma niet expliciet uit over de WWZ in het onderwijs, maar willen wel meer vaste contracten stimuleren. 

VVD - CDA — D66 — GL (85 zetels)

Deze coalitie lijkt goed nieuws voor leraren: de klassen moeten kleiner en er moeten meer leraren komen die ook meer tijd en geld krijgen. VVD wil alleen ‘betere’ docenten ‘beter belonen’. 

Alle vier de partijen hebben aandacht voor kansengelijkheid en daarom moet stapelen of overstappen naar een ander niveau makkelijker worden. D66, GL en CDA pleiten expliciet voor meerjarige brugklassen. 

Het CDA staat vanuit haar historie en visie op de samenleving pal voor de vrijheid van onderwijs. Met de christendemocraten in de coalitie zullen de stemmen binnen D66 en GL die roepen om aanpassing van Artikel 23 geen gehoor vinden. De VVD heeft de vrijheid van onderwijs nooit in twijfel getrokken maar wil het richtingenbegrip wel oprekken.

Over de rol van de inspectie en toetsen in het onderwijs zullen D66, GL en CDA nog een robbertje moeten vechten met de VVD. 

De eerste twee zien de inspectie in een meer coachende rol waarbij alleen wordt ingegrepen als het “heel erg slecht gaat”. De liberalen zien het andersom: de inspectie bepaalt of een school goed genoeg is om meer ruimte te krijgen. GL verzet zich tegen de ‘economisering’, het afrekenen van scholen op basis van toetsresultaten.

De VVD is positief over passend onderwijs, D66, GL en CDA vinden het nog niet geslaagd en wijzen met name op kinderen die nog steeds thuiszitten. GL en CDA willen meer geld voor extra begeleiding.

Deze coalitie zal het leenstelsel voor studenten waarschijnlijk handhaven: alleen het CDA wil daar vanaf.

GL en VVD staan lijnrecht tegenover elkaar als het gaat om de WWZ. De liberalen willen meer tijdelijke contracten toestaan, de groenen snelle vaste contracten. Sterker: GL wil aanscherping van de WWZ door ook flexwerkers recht te geven op een transitievergoeding vanaf de eerste dag dat zij werken. 

VVD — CDA — D66 — PvdA (80 zetels)

D66, CDA en PvdA vinden elkaar in hun plannen voor de leraar. Het aantal lesuren moet teruggeschroefd naar 20 per week en de beloning moet omhoog. De VVD wil ook een betere beloning, maar alleen voor ‘betere docenten’. 

D66, CDA en PvdA hebben dezelfde ideeën over brede brugklassen (stimuleren), passend onderwijs (budgetten toegankelijker maken voor maatwerk) en burgerschapsvorming (een belangrijk doel van onderwijs).

Veel aandacht hebben alle vier de partijen voor het mbo. Samenwerking met het bedrijfsleven in de regio moet versterkt worden. 

Mochten VVD en PvdA opnieuw samen in een coalitie stappen, dan moeten ze nog even stevig in conclaaf over de WWZ. Asscher is altijd blijven geloven in deze wet, waar de VVD nu toch van af lijkt te willen. Het CDA pleit in elk geval voor aanpassing van deze wet voor het onderwijs.